TADBIR URUS SYARIAH BAGI PENYELESAIAN ISU-ISU PEMBANGUNAN WAKAF DI MALAYSIA: KAJIAN KES DI BEBERAPA NEGERI TERPILIH

Shariah Governance on Resolutions of Waqf Development Issues in Malaysia: Case Studies in Selected States

Authors

Keywords:

Shariah governance, waqf development, Malaysia

Abstract

This paper analyzes the governance implemented to resolve Shariah-related issues in the development of waqf in Malaysia. The study adopts a qualitative research approach employing a collective case study design. Four states were selected as study samples, and semi-structured interviews were conducted with officers from the State Islamic Religious Council (SIRC) or its subsidiaries appointed as mutawalli, officers from the State Mufti Department, as well as Muftis, Deputy Muftis, or members of the State Fatwa Committee. Thematic analysis is employed to highlight themes related to the governance of resolving Shariah issues in the development of waqf in Malaysia. The findings indicate that the development of waqf in Malaysia is subject to governance at the state rather than federal level. Consequently, in the context of Shariah governance for waqf development, two institutions in each state are involved, namely the waqf institution as mutawalli managing waqf assets and the Fatwa Committee. Additionally, the Fatwa Committee plays an advisory role for the waqf institution in ensuring Shariah compliance of products and waqf development management.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Abd Halim Mohd Noor, Nor Aishah Mohd Ali, Aryani Abdullah & Henny Hazliza Mohd Tahir, ‘The Waqf Governance Framework in Malaysia’, International Conference on Development of Social Enterprise and Social Business For Eradication of Extreme Poverty and Street Begging IIUCIC7-2014/IC7, vol. 160 (2014).

Abdul Hamid Mar Iman & Mohammad Tahir Sabit, Waqf Property: Concept, Management, Development and Financing (Johor Bharu: UTM Press, 2014).

Achmad Irwan Hamzani, ‘Kontekstualitas Hukum Islam di Indonesia: Studi Terhadap Hukum Wakaf’, Majalah Masalah-2 Hukum, vol. 43/3 (2014): 346.

Ahmad Alkhamees, ‘The Impact of Shari’ah Governance Practices on Shari’ah Compliance in Contemporary Islamic Finance’, Journal of Banking Regulation, vol. 14 (2013): 134-163.

Ahmad Hidayat Buang, ‘Analisis Fatwa-Fatwa Semasa Syariah di Malaysia’, Jurnal Syariah, vol. 10/1 (2002): 48.

Ammar Khashan, ‘Ijtihad-Based Developments of the Waqf System in Islam and its Re institutionalization in the Contemporary Context: Historical and Theoretical Reflections,’ Kyoto Bulletin of Islamic Area Studies, vol. 15/1 (2022): 93.

Asharaf Mohd Ramli & Abdullaah Jalil, ‘Model Perbankan Wakaf Korporat: Analisis Wakaf Selangor Muamalat’, Jurnal Pengurusan, vol. 42/1 (2014): 159-167.

Baihaki Abdullah, Azreen Hamiza Abdul Aziz & Zakaria Bahari, ‘Pelaksanaan Pembangunan Wakaf di Negeri Pulau Pinang Dalam Sektor Komersial’, International Journal of Modern Trends in Business Research, vol. 3/14 (2020): 1-13.

Dalila Daud & Rashidah Abdul Rahman, ‘Straightening The Governance of Waqf Using Tawhidic Approaches’, Journal of Contempory Islamic Studies, vol. 4/2 (2018): 1-17.

David L. Morgan, Susan Eliot, Robert A. Lowe & Paul Gorman, ‘Dyadic Interviews as A Tool for Qualitative Evaluation’, American Journal of Evaluation, vol. 37/1 (2016): 111.

Ewakaf Johor, ‘Pengenalan Saham Wakaf’, https://www.e-wakafjohor.gov.my/v2/index.php?option=com_content&view=article&id=75&Itemid=497, diakses 7 November 2022.

Fahmi Medias, Asmak Ab Rahman, Akhmad Akbar Susamto and Zulfikar Bagus Pambuko, ‘A Systematic Literature Review on The Socio-Economic Roles of Waqf: Evidence from Organization of The Islamic Cooperation (OIC) Countries’, Journal of Islamic Accounting and Business Research, vol. 13/1 (2022): 177-193.

Fakhruddin Abd Rahman (Ketua Unit Pembangunan Hartanah dan Harta Wakaf MAINPP), dalam temu bual dengan pengkaji, 2 Ogos 2022.

Hasyeilla Abd Mutalib & Selamah Maamor, ‘Utilization of Waqf Property: Analyzing An Institutional Mutawalli Challenges in Management Practices’, International Journal of Economics and Financial Issues, vol. 6/7 (2016): 36-41.

Hidayatul Ihsan & Abdullah Ayedh, ‘A Proposed Framework of Islamic Governance for Awqaf’, Journal of Islamic Economics, Banking and Finance, vol. 11/2 (2015): 117-133.

Jauhar Faradis, M. Yazid Affandi & Slamet Khilmi, ‘Manajemen Fundraising Wakaf Produktif: Perbandingan Wakaf Selangor (PWS) Malaysia dan Badan Wakaf Indonesia’, Asy-Syir'ah: Jurnal Ilmu Syari'ah dan Hukum, vol. 49/2 (2015): 500-518.

JAWHAR, ‘Waqf Institution,’ dikemaskini 23 Mei 2022, https://www.jawhar.gov.my/en/waqf/waqf-institutions/, diakses 18 Oktober 2022.

John W. Creswell, Qualitative Inquiry and Research Design (California: Sage Publications, 2013).

Lokmanulhakim Hussain, Ijtihad Jama’i dalam Penetapan Hukum Syarak: Aplikasi di Malaysia (Negeri Sembilan: INFAD Universiti Sains Islam Malaysia, 2013).

Mahmood Zuhdi Hj Ab Majid, ‘Fatwa dan Isu Semasa: Masalah dan Cabaran di Malaysia’, Jurnal Syariah, vol. 12/2 (2004): 92.

Mohamed Azmi, Ahmad Shazrin, Noor Rosly Hanif & Siti Mashitoh Mahamood, ‘A Review of Waqf Practices in The Context of Development in Malaysia’, Built Environment Journal, vol. 13/1 (2016): 34-46.

Mohd Azmi Misron (Pengurus Pemasaran dan Dakwah, Perbadanan Wakaf Selangor), dalam temu bual dengan pengkaji, 21 September 2022.

Mohd Faisal Mustaffa, Ahmad Mujaheed Muhammad Kamil, Mohd Ridzuan Khalin, Anisah Bulabitae & Yusuf Haji-Othman, ‘Pengurusan Wakaf di Malaysia: Peluang & Cabaran Dalam Melestarikan Pembangunan Masyarakat’, International Journal of Contemporary Issues, vol. 2/1(2022): 114.

Mohd Kamel Mat Salleh, Mohd Al Adib Samuri & Mohd Izhar Ariff Mohd Kashim, ‘Kedudukan Fatwa dan Pendapat Mufti Sebagai Autoriti di Mahkamah Syariah Malaysia’, Journal of Contemporary Islamic Law, vol. 1/1 (2016): 1

Muhamad Hazrin Sayuti & Azreen Hamiza Abdul Aziz, ‘Implikasi Pendekatan Korporat Terhadap Pengurusan Pembangunan Tanah Wakaf: Kajian Kes di Perbadanan Wakaf Selangor’, Journal of Islamic, vol. 6/39 (2021): 11-21.

Muhammad Fathullah Al Haq Muhamad Asni & Jasni Sulong, ‘Penyelarasan Fatwa Antara Negeri-Negeri: Analisis Amalan dan Kaedah Penyeragamannya di Malaysia’, Journal of Fatwa Management and Research, vol. 9/1 (2017): 88.

Muhammad Ikhlas Rosele, Luqman Hj Abdullah, Paizah Hj Ismail & Mohd Anuar Ramli, ‘Konflik Fatwa di Malaysia: Satu Kajian Awal’, Jurnal Fiqh, vol. 10 (2013), 32.

Muhammad Iqmal Hisham Kamaruddin & Mustafa Mohd Hanefah, ‘An Empirical Investigation on Waqf Governance Practices in Waqf Institutions in Malaysia’, Journal of Financial Reporting and Accounting, vol. 19/3 (2021): 455-473.

Muhammad Iqmal Hisham Kamaruddin, Mustafa Hanefah, Zurina Shafii & Supiah Salleh, ‘Comparative Analysis on Shariah Governance in Malaysia: SGF 2010, IFSA 2013 and SGPD 2019’, Journal of Public Administration and Governance, vol. 10/1 (2020): 110-131.

Muhammad Lutfi Hilmi Takiuuddin (Pegawai Unit Pengurusan Wakaf MAIWP), dalam temu bual bersama pengkaji, 28 Jun 2022.

Mustafa Ahmad al-Zarqa, Aḥkām al-Awqaf (‘Amman: Dār ‘Ammār, 1997).

Nasrul Hisyam Nor Muhamad, Abdul Hafiz Abdullah, Sulaiman Shakib Mohd Noor & Mohd Rilizam Rosli, ‘Wakaf di Negeri Johor: Latar Belakang dan Potensi’, UMRAN-International Journal of Islamic and Civilizational Studies, vol. 6/2-2 (2019): 1-12.

Nasrul Hisyam Nor Muhamad, Mohd Khairy Kamarudin, Mohd Nasir Ripin, Ahmad Muhyuddin Hassan, Ahmad Che Yaacob, Aminuddin Ruskam, Sayed Mahusain Syed Ahmad & Abdul Halim Zulkifli, ‘Fatwa in Malaysia: A Highlight of Fatwas in Muamalat’, Al-Qanatir: International Journal of Islamic Studies, vol. 8/5 (2017): 28.

Nidal Alsayyed, ‘Shari’ah Board, The Task of Fatwa and Ijtihad in Islamic Economics and Finance’, MPRA (2009): 2.

Noh Gadot, Nurul Syuhada Yahya & Mohd Rilizam Rosli, ‘Konsep Saham Wakaf Johor dan Perkembangannya di Malaysia’, Journal of Fatwa Management and Research, vol. 16/2 (2019): 1-14.

Nor Asiah Mohamad, ‘Perkembangan Terkini Enakmen Wakaf di Malaysia: Adakah Komprehensif?’, Kanun: Jurnal Undang-undang Malaysia, vol. 30/2 (2018): 363.

Nor Asraf Hashim (Penolong Pengarah Wakaf, Majlis Agama Islam Johor), dalam temu bual dengan pengkaji, 22 Jun 2022.

Norliza Md Nuruddin, Hairunnizam Wahid & Aisyah Abdul-Rahman, ‘Pembangunan Tanah Wakaf Secara Penswastaan: Kajian Terhadap Projek Menara Imarah Wakaf oleh Majlis Agama Islam Wilayah’, Jurnal Syariah, vol. 27/1 (2019): 45-76.

Nur Azni Mohd Zeni & Noraini Mazuin Sapuan, ‘Revitalizing Waqf Governance: A Theoretical Perspectives’, International Journal of Advanced Biotechnology and Research, vol. 8/3 (2017): 305-311.

Nurul Azma Abu Bakar, Muhammad Nasri Md. Hussain & Abu Bakar Hamed, ‘Scrutinizing The Effects of Restructuring in Perbadanan Wakaf Selangor’, International Journal of Accounting, vol. 2/4 (2017): 16.

Rihad Grassa, ‘Shariah Supervisory System in Islamic Financial Institutions: New Issues And Challenges: A Comparative Analysis Between Southeast Asia Models and GCC Models’, Humanomics, vol. 29/4 (2013): 333-348.

Rosidi Hussain (Ketua Pegawai Eksekutif, Wakaf Pulau Pinang), dalam temu bual dengan pengkaji, 9 Februari 2023.

Rusni Hassan & Syed Ahmad Salman, ‘Islamic Accountability and Waqf Towards Achieving Equitable Distribution of Wealth within The Islamic Economic Framework’, International Journal of Islamic Economics and Finance Research, vol. 1 (2020): 1-11.

Rusni Hassan & Adnan Yusoff, ‘Enhancing Good Governance Practices of Waqf Institutions: Learning from Shariah Governance Framework of Islamic Financial Institutions’, International Journal of Islamic Economics and Finance Research, vol. 3/2 (2020): 65-76.

Rusni Hassan, Syed Musa Syed Jaafar Alhabshi & Adnan Yusoff, ‘Towards Providing The Best Sharī’ah Governance Practices for Waqf Based Institutions’, Al-Shajarah: Journal of the International Institute of Islamic Thought and Civilization (ISTAC), Special Issue (2017): 165-185.

Saripah Abdul Latif, Nik Muniyati Nik Din & Zaiton Mustapha, ‘The Role of Good Waqf Governance in Achieving Sustainable Development’, Environment-Behaviour Proceedings Journal, vol. 3/7 (2018): 113-118.

Siti Salwani Mustapa, Hairunnizam Wahid & Mohd Faisol Ibrahim, ‘Kajian Terhadap Isu Pembelian Tanah Wakaf Menerusi Mekanisme Wakaf Tunai di Negeri Selangor’, Jurnal Syariah, vol. 30/1 (2022): 1-33.

Syazwarina Mohd Razali (Eksekutif Penyelidikan dan Hasil, Perbadanan Wakaf Selangor), dalam temu bual dengan pengkaji, 29 Ogos 2022.

Zainal Abidin Jaffar, ‘Pengurusan dan Pelaksanaan Wakaf: Pengalaman Majlis Agama Islam Wilayah Persekutuan (MAIWP)’, Jurnal Pengurusan JAWHAR, vol. 9/2 (2015): 141-151.

Zaini Nasohah, ‘Undang-Undang Penguatkuasaan Fatwa di Malaysia’, Islamiyyat: Jurnal Antarabangsa Pengajian Islam, vol. 27/1 (2005): 29.

Statut

Enakmen Majlis Agama Islam dan Adat Istiadat Melayu Kelantan.

Enakmen Wakaf (Negeri Melaka) 2005.

Enakmen Wakaf (Negeri Sembilan) 2005.

Enakmen Wakaf (Perak) 2015.

Enakmen Wakaf (Terengganu) 2016.

Ordinan Majlis Islam Sarawak 2001.

Published

2024-07-17

How to Cite

Ibrahim, ‘Adnin ., & Ab Rahman, A. . (2024). TADBIR URUS SYARIAH BAGI PENYELESAIAN ISU-ISU PEMBANGUNAN WAKAF DI MALAYSIA: KAJIAN KES DI BEBERAPA NEGERI TERPILIH: Shariah Governance on Resolutions of Waqf Development Issues in Malaysia: Case Studies in Selected States. Jurnal Syariah, 32(1), 41–73. Retrieved from https://ijie.um.edu.my/index.php/JS/article/view/50351